Rok 2025 przynosi polskim rolnikom nowe wyzwania. Rosnące koszty produkcji (nawozy, paliwo) przy niestabilnych cenach skupu sprawiają, że utrata płynności finansowej staje się problemem systemowym, a nie tylko indywidualnym. Jednak zadłużenie to nie wyrok. Jako doradcy restrukturyzacyjni, na co dzień widzimy gospodarstwa, które dzięki szybkiej reakcji i odpowiedniej strategii wychodzą na prostą i unikają licytacji komorniczych.
W tym artykule dowiesz się:
- 1. Diagnoza: Kiedy zapala się czerwona lampka?
- 2. Restrukturyzacja Sądowa (PZU) – tarcza ochronna
- 3. Negocjacje z bankami – jak rozmawiać?
- 4. Koło ratunkowe z KOWR (Przejęcie długu za ziemię)
- 5. Ile to kosztuje? Finansowanie oddłużania
- 6. Rola Doradcy Restrukturyzacyjnego
- 7. Najczęstsze pytania (FAQ)
1. Diagnoza: Kiedy zapala się czerwona lampka?
Skuteczne oddłużanie gospodarstw rolnych zaczyna się od prawdy. Wielu rolników popełnia błąd, spłacając jeden kredyt kolejnym ("rolowanie długu") lub sprzedając "po kawałku" maszyny, byle tylko zapłacić bieżącą ratę. To droga donikąd.
- Opóźnienia w płatnościach do KRUS i Urzędu Gminy (podatki rolne).
- Odmowa udzielenia kredytu obrotowego na nowy sezon przez Twój główny bank.
- Pierwsze wezwania do zapłaty od windykatorów lub firm leasingowych.
- Konieczność sprzedaży płodów rolnych bezpośrednio "z pola" po zaniżonych cenach, byle uzyskać gotówkę "na już".
Jeśli rozpoznajesz te symptomy u siebie, potrzebna jest natychmiastowa i profesjonalna analiza ekonomiczna. Musimy policzyć, czy gospodarstwo ma zdolność restrukturyzacyjną, czyli czy jest w stanie generować zysk po odcięciu "kul u nogi" (starych odsetek, zbędnych kosztów).
2. Restrukturyzacja Sądowa – tarcza ochronna przed komornikiem
Gdy wierzyciele zaczynają tracić cierpliwość, a na horyzoncie pojawia się widmo komornika, działania "miękkie" mogą nie wystarczyć. Wtedy wkraczamy z twardymi narzędziami prawnymi.
Najpotężniejszym narzędziem w 2025 roku pozostaje Postępowanie o Zatwierdzenie Układu (PZU). Dlaczego jest tak skuteczne dla rolników?
Ponieważ daje ono natychmiastową ochronę egzekucyjną. Z momentem dokonania obwieszczenia w Monitorze Sądowym (KRZ), wszelkie egzekucje komornicze zostają z mocy prawa zawieszone. Komornik nie może:
- Zająć ciągnika ani innych maszyn niezbędnych do pracy.
- Zablokować rachunku bankowego gospodarstwa.
- Wyznaczyć licytacji ziemi.
Co zyskujesz dzięki restrukturyzacji PZU?
- Czas: 4 miesiące spokoju na wypracowanie porozumienia z wierzycielami.
- Redukcja długu: Możliwość umorzenia 100% odsetek karnych, a w uzasadnionych przypadkach nawet części kapitału (zwykle 20-40%).
- Zachowanie majątku: Bank nie może wypowiedzieć umów kredytowych kluczowych dla działania gospodarstwa w trakcie trwania ochrony.
3. Negocjacje z bankami – czy warto rozmawiać?
Jeśli sprawa nie trafiła jeszcze do sądu, zawsze rekomenduję negocjacje ugodowe z bankami. Bank to instytucja finansowa nastawiona na zysk, a nie na przejmowanie gospodarstw rolnych (banki nie mają traktorów i nie chcą uprawiać ziemi!).
Kluczem jest jednak profesjonalne przygotowanie. Nie idź do banku "z prośbą o litość". Idź z twardym Planem Naprawczym. Pokaż dyrektorowi oddziału:
- Przyczynę problemów: Dlaczego przestałeś płacić (np. susza 2023, ASF, czynniki obiektywne).
- Plan zmian: Co zmieniasz w gospodarstwie (np. rezygnacja z nierentownej hodowli trzody, przejście na uprawy ekstensywne).
- Propozycję spłaty: Skąd weźmiesz pieniądze na nową, niższą ratę (realny budżet).
4. Koło ratunkowe z KOWR
W ekstremalnych sytuacjach, gdy długi przekraczają wartość majątku ruchomego, a banki nie chcą słyszeć o ugodzie, pozostaje współpraca z państwem. Mechanizm przejęcia długu przez KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) w zamian za ziemię to często jedyny ratunek przed bezwzględną licytacją komorniczą.
Rolnik przenosi własność części gruntów na Skarb Państwa (KOWR). W zamian KOWR spłaca jego zadłużenie w banku. Rolnik traci własność, ALE... nadal uprawia tę ziemię jako dzierżawca, zachowując prawo pierwokupu w przyszłości. To pozwala przetrwać i zachować warsztat pracy.
5. Ile to kosztuje? Finansowanie oddłużania
Wielu rolników obawia się, że nie stać ich na pomoc profesjonalistów. Jednak koszty braku działania (odsetki karne, koszty komornicze 10-15%, utrata majątku sprzedanego za 2/3 wartości) są zawsze wielokrotnie wyższe niż koszt usługi prawnej.
W postępowaniu restrukturyzacyjnym (PZU) wynagrodzenie doradcy jest często rozkładane na raty lub pokrywane z pierwszych oszczędności wygenerowanych dzięki zawieszeniu egzekucji (przestajesz płacić stare, wysokie raty kredytów, odzyskujesz płynność finansową).
6. Rola Doradcy Restrukturyzacyjnego
Doradca to nie prawnik, który tylko "pisze pisma". To Twój menedżer kryzysowy. Moja rola w procesie polega na:
- Chłodnej ocenie sytuacji: Patrzę na liczby bez emocji, które paraliżują rolnika i jego rodzinę.
- Ochronie przed wierzycielami: Biorę na siebie ciężar trudnych rozmów z windykatorami i bankowcami. Ty zajmujesz się pracą na polu.
- Formalnościach sądowych: Pilnuję terminów, obwieszczeń w KRZ i poprawności głosowania nad układem.
7. Najczęstsze pytania (FAQ)
Czy komornik może zająć dopłaty bezpośrednie?
Tak, komornik może zająć rachunek bankowy, na który wpływają dopłaty. Jednak w trakcie restrukturyzacji sądowej, egzekucja z rachunku zostaje zawieszona, a rolnik odzyskuje dostęp do środków.
Czy muszę mieć zgodę wszystkich banków na restrukturyzację?
Nie. Wystarczy zgoda większości wierzycieli (liczona kwotowo). Jeśli masz np. 3 banki, a największy z nich (posiadający np. 60% długu) się zgodzi, reszta musi się podporządkować układowi (tzw. cram-down).
Ile trwa proces oddłużania?
Postępowanie o Zatwierdzenie Układu trwa zazwyczaj 4 miesiące. Sama realizacja układu (spłata rat restrukturyzacyjnych) może być rozłożona nawet na 10-15 lat.
Warto przeczytać również:
Upadłość czy Restrukturyzacja? Co wybrać?
Czytaj dalej